Naukowiec z PG w gronie badaczy z całej Europy. Szukają alternatywy dla antybiotyków

Dr Michał Pierański z Katedry Technologii Leków i Biochemii Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej został członkiem Komitetu Zarządzającego w projekcie COST Action – Pan European Commission on Photoantimicrobial Testing (PanEuCOPT). Inicjatywa ma na celu opracowanie standardów badań, dokumentacji oraz wdrażania terapii, które mogą stanowić alternatywę dla klasycznych antybiotyków.

Projekt zaplanowany został na cztery lata i skupia naukowców z 20 krajów. Zajmują się oni metodami terapii, opartymi na fotoinaktywacji drobnoustrojów (antimicrobial Photodynamic Inactivation, aPDI). Polega ona na łączeniu światła o określonej długości fali z fotouczulaczem w celu generowania reaktywnych form tlenu zdolnych do niszczenia bakterii, grzybów i wirusów. Metoda ta stanowi potencjalną alternatywę dla klasycznych antybiotyków, szczególnie w obliczu rosnącego problemu antybiotykooporności.

Obecnie brak jest jednolitych protokołów badań, platform referencyjnych oraz wytycznych sprzętowych, co utrudnia porównywanie wyników między ośrodkami i spowalnia translację terapii aPDI do badań klinicznych i procedur rejestracyjnych. PanEuCOPT dąży do stworzenia europejskiego standardu badań nad fotoinaktywacją drobnoustrojów oraz przygotowania rekomendacji, które będą mogły zostać przyjęte przez jednostki standaryzacyjne i regulatorów, w tym Europejską Agencję Leków (EMA).

W inicjatywie PanEuCOPT uczestniczy 20 krajów europejskich. Projekt realizowany będzie przez cztery lata i opiera się na czterech filarach: 

1. opracowaniu znormalizowanych protokołów testowania, 
2. przygotowaniu wytycznych dotyczących urządzeń do naświetlania, 
3. działaniach edukacyjnych, 
4. ujednoliceniu terminologii naukowej w obszarze fotoinaktywacji drobnoustrojów. 

Wsparcie gdańskich naukowców

Oprócz dr. Michała Pierańskiego z PG w projekcie udział bierze również dr hab. Joanna Nakonieczna, prof. UG z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed. Naukowcy są przedstawicielami Polski w Komitecie Zarządzającym inicjatywy. Oboje wzięli udział w spotkaniu inaugurującym PanEuCOPT, które odbyło się 8 października 2025 r. w Brukseli. Podczas niego dr Pierański został mianowany również na stanowisko Grant Awarding Coordinator, odpowiedzialnego za koordynację przyznawania środków finansowych na krótkoterminowe staże naukowe (STSM), oraz udział w konferencjach, współorganizację wizyt szkoleniowych i wymiany młodych badaczy między ośrodkami w Europie, zapewnienie przejrzystości i równego dostępu do instrumentów finansowania w projekcie.

Prace prowadzone również w Gdańsku

Naukowcy z Politechniki Gdańskiej i Uniwersytetu Gdańskiego koncentrują się na:

• Pracach nad znormalizowanymi protokołami testowania skuteczności fotoinaktywacji wobec klinicznie istotnych bakterii, w tym szczepów opornych na antybiotyki.
• Badaniach nad mechanizmami tolerancji mikroorganizmów na fotoinaktywację, w szczególności roli stresu oksydacyjnego i odpowiedzi komórkowej (Grant NCN SONATINA dr Pierańskiego).
• Inaktywacji wewnątrzkomórkowego Staphylococcus aureus i enterotoksyn gronkowcowych związkami fotoaktywowanymi w modelach atopowego zapalenia skóry (Grant NCN OPUS Prof. Nakoniecznej).
• Współtworzeniu rekomendacji dotyczących konstrukcji i walidacji urządzeń do naświetlania, tak aby umożliwić porównywalność wyników między laboratoriami.
• Aktywnościach edukacyjnych, w tym przygotowywaniu kursów, warsztatów oraz materiałów szkoleniowych dla młodych naukowców, klinicystów i inżynierów biomedycznych.