Architekt z PG w „Science” o nocnym zanieczyszczeniu światłem sztucznym

Dr inż. arch. Karolina Zielińska-Dąbkowska z Wydziału Architektury jest główną autorką (first author) artykułu na temat wpływu nocnego zanieczyszczenia światłem sztucznym na zdrowie ludzi, który został opublikowany w najnowszym wydaniu amerykańskiego czasopisma naukowego „Science”. To pierwsza taka publikacja z afiliacją Politechniki Gdańskiej w tym prestiżowym tytule.

W wydanym właśnie numerze „Science”, w sekcji specjalnej, ukazało się w sumie pięć artykułów przeglądowych poświęconych tematowi zanieczyszczenia światłem.

Do współpracy nad artykułem, dotyczącym nocnej ekspozycji na światło sztuczne na obszarach zurbanizowanych w kontekście oddziaływania na zdrowie ludzi i społeczeństwo, dr inż. arch. Karolina Zielińska-Dąbkowska zaprosiła ekspertów z Europy i Stanów Zjednoczonych. Współautorami artykułu są: epidemiolog prof. Eva Schernhammer ( Medical University of Vienna, Brigham and Women’s Hospital, Harvard Medical School oraz Harvard T. H. Chan School of Public Health), która naukowo zajmuje się m.in. związkami pomiędzy ekspozycją na światło nocą a epidemiologią chorób, w tym ryzykiem wystąpienia nowotworów, a także dwóch neuronaukowców: prof. John P. Hanifin i prof. George C. Brainard (Thomas Jefferson University), którzy na potrzeby NASA badają wpływ światła sztucznego na astronautów na stacji kosmicznej.

Pozostałe artykuły innych autorów w tej sekcji czasopisma są poświęcone wpływowi zanieczyszczenia światłem sztucznym na astronomię, środowisko naturalne, pomiarom zanieczyszczenia świetlnego czy istniejącym regulacjom prawnym w tym zakresie.

Synteza najnowszych badań i rekomendacje

Na łamach „Science” Zielińska-Dąbkowska, Schernhammer, Hanifin i Brainard dokonują syntezy prac badawczych z ostatnich lat dotyczących wpływu nocnego zanieczyszczenia światłem sztucznym na zdrowie publiczne, przedstawiają stan obecnej wiedzy, identyfikują obszary krytyczne dla przyszłych badań i zwracają uwagę na podejmowane ostatnio kroki polityczne (problem był poruszany m.in. w brytyjskim parlamencie), odwołując się m.in. do skutków kryzysu energetycznego. Autorzy przedstawiają też propozycje naprawcze, w tym rekomendacje ograniczania i lepszego zarządzania oświetleniem na terenach miejskich.

– Przeprowadzone dotychczas badania pokazują, że nadmierna ekspozycja człowieka na światło w nocy może zakłócać rytm okołodobowy, w tym fizjologię, ograniczając wydzielanie melatoniny i zaburzać sen. Pojawia się też coraz więcej prac naukowych wskazujących na to, że może także zwiększać ryzyko występowania przewlekłych chorób cywilizacyjnych, takich jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie, otyłość, depresja i wiele innych – mówi dr inż. Karolina Zielińska-Dąbkowska. – Naukowcy coraz poważniej podchodzą do tego tematu, ale jak sygnalizujemy w artykule, potrzebne są dodatkowe badania środowiskowe, na podstawie których można byłoby opracowywać metody prewencji i zarządzania zanieczyszczeniem światłem sztucznym, a także tworzyć wytyczne dla projektantów oraz producentów opraw i źródeł światła, aby takie oświetlenie było bardziej zdrowe i bezpieczne.

Jak podkreśla dr inż. arch. Karolina Zielińska-Dąbkowska, publikacja na temat nocnego zanieczyszczenia światłem w tak prestiżowym czasopiśmie pokazuje, że publiczna dyskusja na temat tego zagadnienia wchodzi na nowy poziom, co jest dostrzegalne w badaniach z ostatnich pięciu lat, ale także we wzroście świadomości władz i społeczeństwa.

– Publikacja w „Science” i moje dwa wcześniejsze artykuły na ten temat w czasopiśmie „Nature” są o tyle ważne, że pokazują potrzebę i wartość badań interdyscyplinarnych, a także to, że praktycy–architekci mogą mieć coś ważnego do powiedzenia na forum międzynarodowym. Mam nadzieję, że moja praca przyczyni się do nowego spojrzenia na dyscyplinę Architektura Urbanistyka w Polsce, jeśli chodzi o możliwości pozyskiwania grantów na badania – mówi.

Artkuł dostępny jest na stronie „Science”

O „Science”

„Science” jest recenzowanym czasopismem naukowym wydawanym przez American Association for the Advancement of Science (AAAS). Zostało założone w 1880 r. przez wynalazcę Thomasa Edisona, a od 1900 r. jest częścią AAAS. Publikowane są tu najważniejsze wyniki badań z różnych dziedzin nauki, a artykuły plasują się wśród najczęściej cytowanych na świecie. Podobną rangę i tzw. impact factor ma brytyjski tygodnik „Nature”. Artykuł dr inż. arch. Karoliny Zielińskiej-Dąbkowskiej jest pierwszą publikacją z afiliacją Politechniki Gdańskiej. W latach 80. w „Science” ukazał się artykuł, którego współautorem był związany z Politechniką Gdańską prof. Jan Pawlak (publikacja bez afiliacji PG).

O autorce

Karolina Zielińska-Dąbkowska jest adiunktem na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej, na którym ukończyła studia i uzyskała tytuł doktora nauk technicznych.

Naukowo zajmuje się m.in. problematyką interdyscyplinarnych uwarunkowań współczesnych projektów iluminacji, w tym ograniczeń wynikających z ekologii, ochrony środowiska, zrównoważonego rozwoju, zdrowia i nowych możliwości technologicznych. Jej artykuły poświęcone tym zagadnieniom publikowane były m.in. w „Nature Journal” („Protect our right to light”, „Make lighting healthier”).

Zanim zajęła się nauką, jako projektant pracowała dla firm o światowej renomie w Berlinie, Londynie, Nowym Jorku i Zurychu, zajmując się architektonicznym projektowaniem iluminacji (m.in. przy takich realizacjach jak: główna siedziba NATO w Brukseli, najwyższy budynek na świecie Burj Kalifa w Dubaju, instalacja świetlna Tribute in Light Memorial w Nowym Jorku, czy iluminacje zewnętrzne nowego planetarium astronomicznego w Royal Observatory Greenwich).

Jest członkiem licznych organizacji skupiających architektów i projektantów oświetleniowych na całym świecie. Stworzyła ruch ROLAN (Responsible Outdoor Lighting at Night), organizuje międzynarodowe konferencje (ROLAN 2022) poświęcone tematyce oddziaływania zanieczyszczenia światłem sztucznym na ludzi i środowisko z udziałem naukowców i praktyków. Jest współautorką manifestu, który wskazuje, w jaki sposób można minimalizować ten wpływ. Z profilem naukowym dr inż. arch. Karoliny Zielińskiej-Dąbkowskiej można zapoznać się na profilu MOST Wiedzy.

Fotografia Europy nocą z zasobów AdobeStock