Ruiny. Fotografie Wiesława Gruszkowskiego. Zapraszamy na promocję albumu

Na prezentację albumu fotografii wykonanych w latach 1945-47 w zrujnowanym Gdańsku zapraszamy we wtorek, 11 grudnia 2012 do Auli Politechniki Gdańskiej. Autorem zdjęć jest Wiesław Gruszkowski, wtedy 25-letni student po trzech latach architektury we Lwowie, dziś emerytowany Profesor Wydziału Architektury naszej uczelni. Początek spotkania o godz. 18. Wstęp wolny.

Dziennikarzy uprzejmie prosimy o przekazanie informacji Czytelnikom, Widzom i Słuchaczom, bo ta książka jest nie tylko zbiorem 155 fotografii. Jest również rzetelnym, choć krótkim wykładem dla wszystkich, którzy interesują się losami miasta, a także dla tych, którzy jeszcze nic na ten temat nie wiedzą.

Podczas promocji fragmenty tekstu odczyta aktorka, Marta Jankowska. Krótki wywiad z Profesorem przeprowadzi Barbara Szczepuła z Dziennika Bałtyckiego. Profesor zgodził się również na wygłoszenie mini-wykładu. Będzie także okazja na zadanie pytania Profesorowi i zdobycie autografu.

Uderzające w tych zdjęciach są cisza i pustka, jak zauważa prof. Jacek Dominiczak, pomysłodawca serii pt. Przemyśleć miasto. Perspektywy gdańskie, którego pierwszą odsłoną jest właśnie album prof. Gruszkowskiego. Człowieka, który brał czynny udział w planowaniu odbudowy Gdańska, a potem wiele lat wykładał na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej.

Analiza zbioru fotografii przeprowadzona przez prof. Dominiczaka na kolejnych kartach nowego wydawnictwa, stanowi o bardzo pięknym, filozoficznym przekazie książki.

– Wtedy w Gdańsku zrujnowano nie tylko życie ludzi, nie tylko jego ulice i domy, ale również jego dźwięk, jego specyficzny ton – rozważa prof. Dominiczak. – W ruinach zapadło milczenie. Ustały rozmowy ludzi i domów. Miasto, jego kulturowa przestrzeń, budowana jest spotkaniami i rozmowami. Tak jak spotkania i rozmowy ludzi konstruują tożsamość społeczną miasta, tak spotkania i relacje budowli budują jego tożsamość materialną.

Czas ciszy w gdańskim śródmieściu Dominiczak wskazuje jako moment, od którego inicjatorzy powstania albumu chcą rozpocząć rozważania o ideach miejskich w powojennym Gdańsku.

We wstępie do albumu prof. Gruszkowski uświadamia Czytelnikowi, że Głównego i Starego Miasta w dzisiejszej formie mogło w ogóle nie być. Jeszcze dwa lata po wojnie trwały dyskusje, czy odbudowywać, a jeśli tak, to w jaki sposób? Jak złożyć to wszystko na nowo? Ścierały się odmienne koncepcje.

Architekt Mieczysław Janowski zaproponował zaniechanie odbudowy Gdańska, a nawet całkowitą rozbiórkę ruin i utworzenie na obszarze dawnego miasta, parku archeologicznego w formie dwuwymiarowego planu starego Gdańska.

Zwolennicy nowoczesności proponowali budowę modernistycznego miasta, jak to zrobiono w Rotterdamie. Najsilniejsze ugrupowanie opiniotwórcze stanowili zwolennicy odbudowania starego Gdańska, dostosowanego jednak w miarę możliwości do współczesnych potrzeb.

– Muszę powiedzieć, że nam, którzyśmy mieli udział w odbudowie Głównego Miasta, spokojny sen zakłócały myśli, co będzie, kiedy skończymy i okaże się, że to jest kulisa teatralna, że to jest miasto nieprawdziwe? – mówi prof. Gruszkowski w wywiadzie udzielonym Jackowi Dominiczakowi i Justynie Gabriel. – A okazało się, że największą sztuką nie była jakaś płaskorzeźba na fasadzie, pomalowanie domu na zielono albo na czerwono. Największą sztuką, jaka wyszła nam, pomimo tych wszystkich obaw, jest to, że miasto żyje.

Z właściwym sobie wdziękiem profesor Gruszkowski podkreśla, że „znacznie niżej ceni tych, którzy wyżywają się w rozważaniu prawdziwych, a zwłaszcza urojonych błędów, popełnionych przez budowniczych nowego Gdańska, niż tych, którzy łamią sobie głowę nad sposobami, by Główne Miasto odbudować do końca. Usunąć to, co jest szpetne albo zbędne i dodać to, co powinno być dodane.

 

Prezentacja na Politechnice Gdańskiej odbędzie się w ramach projektu Politechnika Otwarta. Drugie spotkanie promocyjne zaplanowano na 13 grudnia 2012 o godz. 18 w Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku.

Podczas promocji książkę będzie można kupić za 75 zł zł, potem w księgarniach będzie dostępna w cenie 90 zł.

Album powstał staraniem Fundacji Karrenwall z Gdańska i Wydawnictwa VIA z Torunia. Projekt graficzny przygotował Jerzy W. Wołodźko. Fotografie pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego. Album ukazał się przy wsparciu UM w Gdańsku i Muzeum II Wojny Światowej.

Warto dodać, że album z fotografiami prof. Gruszkowskiego jest kolejną pozycją wydaną przez Fundację Karrenwall i Wydawnictwo VIA poświęconą fotografikom gdańskim. We wrześniu ukazał się album „Rudolf Th. Kuhn (1842-1900) – fotograf krajobrazu, architektury i morza”. Inicjatorzy cyklu obiecują, że po „Ruinach” ukażą się kolejne.

 

Dziękujemy za udostępnienie

Spotkaniu na Politechnice Gdańskiej będzie towarzyszyła muzyka. Nagrania z płyty Muzyczne Dziedzictwo Miasta Gdańska – Kantaty Adwentowe bezpłatnie udostępniła Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska. Utwory wykonał Goldberg Ensemble pod kierunkiem Andrzeja Mikołaja Szadejko.